Mẹ bầu cần bổ sung những gì? 5 dưỡng chất “vàng” mẹ bầu cần biết

10/07/2025 08:48

Khi biết mình mang thai, một trong những câu hỏi đầu tiên mà hầu hết các mẹ đều đặt ra là: “Mẹ bầu cần bổ sung những gì để thai nhi phát triển tốt, mẹ khỏe mạnh mà không bị thiếu chất?” Câu hỏi tưởng đơn giản nhưng lại chứa đựng cả một hệ thống kiến thức về dinh dưỡng, sinh lý thai kỳ và cách bổ sung vi chất đúng thời điểm.

Bởi trong suốt quá trình mang thai, không chỉ có lượng calo mới quan trọng, mà còn là chất lượng của các vi chất thiết yếu như canxi, sắt, axit folic, DHA,... và cách cơ thể mẹ hấp thu chúng. Bài viết dưới đây, Vallac mama sẽ giúp mẹ giải mã toàn diện những chất cần bổ sung trong thai kỳ, cách uống đúng, kết hợp thực phẩm thông minh và cả những xu hướng bổ sung hiện đại năm 2025 đang được các chuyên gia quốc tế khuyến khích.

Tại sao việc bổ sung vi chất là bắt buộc trong thai kỳ?

Mang thai không chỉ là chuyện “ăn cho hai người” mà là ăn đúng, ăn đủ và đảm bảo hấp thu hiệu quả. Trong suốt thai kỳ, cơ thể mẹ phải làm việc cật lực để nuôi dưỡng thai nhi, đồng thời tự thích nghi với những thay đổi sinh lý lớn. Điều này đồng nghĩa với việc nhu cầu về các vi chất thiết yếu như sắt, axit folic, canxi, vitamin D, DHA, i-ốt… tăng cao hơn bao giờ hết.

Tuy nhiên, việc chỉ dựa vào chế độ ăn thông thường thường không đáp ứng đủ lượng vi chất cần thiết. Nguyên nhân có thể do thực phẩm hiện đại bị giảm giá trị dinh dưỡng hoặc do khả năng hấp thu của mẹ bầu có giới hạn. Thiếu hụt các vi chất này không chỉ gây mệt mỏi, chóng mặt cho mẹ mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển trí não, thể chất và miễn dịch của thai nhi. Thậm chí, những thiếu hụt nghiêm trọng còn làm tăng nguy cơ dị tật bẩm sinh, sinh non hay suy dinh dưỡng thai kỳ.

Vì vậy, việc bổ sung vi chất là yêu cầu thiết yếu, không thể bỏ qua. Kết hợp giữa chế độ ăn uống cân bằng và bổ sung thêm vi chất qua thực phẩm chức năng chuyên biệt cho mẹ bầu là giải pháp khoa học, giúp mẹ khỏe – con phát triển toàn diện từ trong bụng mẹ.

Mẹ bầu cần bổ sung những gì? Danh sách 5 vi chất bắt buộc không thể thiếu

Trong suốt thai kỳ, cơ thể người mẹ phải làm việc "gấp đôi" để nuôi dưỡng thai nhi phát triển toàn diện. Điều này đồng nghĩa với việc nhu cầu dinh dưỡng cho mẹ bầu, đặc biệt là các vi chất thiết yếu, tăng lên rõ rệt. Dưới đây là 5 dưỡng chất "xương sống" mà mẹ bầu nhất định phải bổ sung đầy đủ để đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và bé.

Bổ sung canxi: chống loãng xương – xây xương chắc khỏe cho thai nhi

Canxi là dưỡng chất đầu tiên không thể thiếu. Khoáng chất này đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành hệ xương, răng, cơ và tim của thai nhi. Đồng thời, canxi cũng giúp ngăn ngừa tình trạng chuột rút, đau lưng, loãng xương – những triệu chứng phổ biến ở mẹ bầu. Ở tam cá nguyệt đầu tiên, mẹ cần khoảng 800mg canxi mỗi ngày.
Khi bước sang tam cá nguyệt thứ hai và thứ ba, nhu cầu này tăng lên 1200–1500mg/ngày để đáp ứng tốc độ phát triển mạnh mẽ của bé. Canxi có nhiều trong sữa tươi, cá nhỏ ăn cả xương (như cá cơm, cá mòi), rau lá xanh đậm và mè đen. Tuy nhiên, để đảm bảo đủ lượng và hấp thu tốt, mẹ nên sử dụng các viên bổ sung canxi hữu cơ hoặc canxi nano, đặc biệt là những loại kết hợp thêm vitamin D3 và MK7. Mẹ nên uống canxi sau bữa ăn sáng hoặc trưa, và lưu ý không dùng cùng lúc với sắt để tránh cản trở hấp thu.

Bổ sung sắt: ngừa thiếu máu – nuôi máu mẹ, oxy cho con

Tiếp theo là sắt – một khoáng chất thiết yếu giúp cơ thể tạo ra hồng cầu, duy trì lượng máu khỏe mạnh và cung cấp đủ oxy cho thai nhi. Thiếu sắt không chỉ khiến mẹ mệt mỏi, chóng mặt mà còn làm tăng nguy cơ sinh non, thai nhi nhẹ cân. Nhu cầu sắt trong thai kỳ dao động từ 27–30mg mỗi ngày và tăng rõ rệt từ tuần thứ 13 trở đi. 
Mẹ có thể bổ sung sắt qua các thực phẩm như thịt bò, gan gà, rau dền, rau muống và lòng đỏ trứng. Tuy nhiên, sắt từ thực phẩm thường khó hấp thu, nên việc dùng viên uống là rất cần thiết. Mẹ nên ưu tiên các loại sắt hữu cơ, sắt fumarat hoặc sắt liposome – những dạng sắt hiện đại ít gây táo bón. Thời điểm uống sắt tốt nhất là vào buổi sáng, khi bụng còn đói, hoặc trước bữa ăn khoảng một giờ. Uống sắt cùng với vitamin C như nước cam sẽ giúp tăng hiệu quả hấp thu.

Axit folic: bảo vệ ống thần kinh thai nhi ngay từ đầu

Một chất không kém phần quan trọng khác là axit folic, hay còn gọi là vitamin B9. Đây là dưỡng chất bắt buộc phải bổ sung ngay từ giai đoạn chuẩn bị mang thai và đặc biệt trong 3 tháng đầu. Axit folic giúp hình thành ống thần kinh – tiền đề cho sự phát triển của não bộ và tủy sống thai nhi. 
Mẹ bầu nên bổ sung khoảng 400–600mcg axit folic mỗi ngày. Những thực phẩm giàu axit folic bao gồm rau xanh (như cải bó xôi, mồng tơi), bơ, các loại đậu và trái cây họ cam. Khi lựa chọn viên uống bổ sung, mẹ nên ưu tiên dạng methyl-folate – đây là dạng hoạt động sinh học cao, dễ hấp thu hơn so với folic acid thông thường. 
Lưu ý khi uống axit folic là nên tránh dùng cùng canxi hoặc caffeine, và nên uống cách xa canxi ít nhất một giờ để đạt hiệu quả tối ưu.

DHA: phát triển trí não – tăng thị lực cho thai nhi

Cuối cùng là DHA – một acid béo omega-3 cực kỳ quan trọng, chiếm hơn 30% trọng lượng não bộ thai nhi. DHA giúp hình thành tế bào thần kinh, hỗ trợ phát triển não bộ và thị giác, đồng thời tăng khả năng ghi nhớ và nhận thức sau này của trẻ. 

Mẹ bầu nên bổ sung 200–300mg DHA mỗi ngày, đặc biệt từ tuần thứ 16 trở đi và tiếp tục duy trì sau sinh. DHA có nhiều trong các loại cá béo như cá hồi, cá thu, trứng gà và rong biển. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn và tránh nguy cơ nhiễm thủy ngân, mẹ nên chọn viên bổ sung DHA chiết xuất từ vi tảo – nguồn DHA tinh khiết, dễ hấp thu. 
Theo xu hướng mới năm 2025, nhiều sản phẩm DHA hiện nay còn kết hợp thêm choline và lutein để hỗ trợ phát triển trí não toàn diện hơn, tăng cường kết nối tế bào thần kinh và bảo vệ võng mạc của thai nhi.

Vitamin và khoáng chất phụ hỗ trợ toàn diện

Bên cạnh bốn vi chất chủ chốt, mẹ bầu cũng cần chú ý bổ sung thêm một số vitamin và khoáng chất phụ nhằm tăng cường sức khỏe toàn diện:

• Vitamin D3 đóng vai trò hỗ trợ hấp thu canxi tốt hơn, đồng thời giúp mẹ giảm nguy cơ tiền sản giật.
• Magie có tác dụng thư giãn cơ, giảm hiện tượng chuột rút và cải thiện giấc ngủ cho mẹ bầu.
• Kẽm là khoáng chất quan trọng hỗ trợ hệ miễn dịch, đồng thời giúp thai nhi phát triển chiều cao và vị giác tốt hơn.
• Iốt cần thiết cho chức năng tuyến giáp của mẹ và sự phát triển trí não của bé.
• Vitamin B6, B12 không chỉ giúp giảm cảm giác buồn nôn mà còn hỗ trợ quá trình phát triển hệ thần kinh trung ương của thai nhi.

Hướng dẫn bổ sung đúng cách: uống sao cho cơ thể hấp thu tối ưu

Để các viên bổ sung phát huy tối đa tác dụng—thay vì “uống vào rồi ra ngoài”—mẹ bầu cần phân chia thời gian dùng từng loại một cách khoa học. Trước hết, đừng uống tất cả cùng lúc; mỗi dưỡng chất có “khung giờ vàng” riêng. Cụ thể, sắt nên uống vào buổi sáng khi bụng còn trống, vì môi trường hơi toan nhẹ sẽ giúp sắt hấp thu nhanh hơn. Canxi lại phù hợp uống sau bữa trưa, khi acid dạ dày giảm bớt và canxi dễ dung nạp, đồng thời tránh cạnh tranh hấp thu với sắt. Riêng DHA—một chất béo—nên dùng vào buổi chiều sau bữa ăn có chút dầu mỡ để hòa tan và thẩm thấu tốt hơn.

Trong mọi trường hợp, mẹ hãy dùng nước lọc để uống, tuyệt đối không kết hợp viên bổ sung với sữa, trà hay cà phê. Sữa có thể kết tủa với sắt, còn cafein và tanin trong trà, cà phê sẽ “khóa” khoáng chất, khiến chúng bị đào thải.
Ngoài ra, hãy ưu tiên sản phẩm có nguồn gốc minh bạch, đạt chứng nhận chất lượng quốc tế như USP (Hoa Kỳ), EFSA (Châu Âu) hoặc FDA. Những dấu kiểm định này bảo chứng về hàm lượng hoạt chất và độ an toàn, giúp mẹ yên tâm hơn trong suốt thai kỳ.

Cuối cùng, nếu dự định sử dụng vitamin tổng hợp liều cao, mẹ nhất định phải tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng. Việc tự ý tăng liều—dù với mục đích tốt—vẫn có thể dẫn đến dư thừa, gây rối loạn chuyển hóa hoặc tương tác thuốc không mong muốn. Hãy để chuyên gia đánh giá tình trạng sức khỏe, xét nghiệm thiếu – thừa vi chất và đưa ra phác đồ bổ sung phù hợp, an toàn nhất cho cả mẹ và bé.

Giải đáp thắc mắc thường gặp của mẹ bầu

1. Uống canxi và sắt cùng lúc có sao không?
 → Có. Canxi và sắt khi dùng cùng nhau sẽ làm giảm khả năng hấp thu lẫn nhau. Vì vậy, mẹ nên uống cách nhau ít nhất 2 giờ để đạt hiệu quả tối ưu.

2. Nếu ăn uống đầy đủ rồi, có cần uống vitamin tổng hợp không?
 → Có. Dù chế độ ăn có đa dạng đến đâu thì vẫn khó đáp ứng đủ nhu cầu tăng cao trong thai kỳ, nhất là các chất như DHA, sắt, axit folic. Vitamin tổng hợp sẽ giúp “bù khoảng trống” dinh dưỡng một cách an toàn và tiện lợi.

3. Bổ sung DHA từ cá biển có an toàn không?
 → Không nên dùng trực tiếp cá biển lớn (như cá ngừ đại dương, cá kiếm) do nguy cơ chứa thuỷ ngân cao. Tốt nhất, mẹ nên chọn DHA chiết xuất từ vi tảo, vừa tinh khiết vừa thân thiện với thai kỳ.

4. Nên uống sắt đến tháng thứ mấy?
 → Mẹ nên tiếp tục uống sắt suốt thai kỳ và duy trì thêm ít nhất 6 tuần sau sinh, đặc biệt nếu mẹ sinh mổ, mất máu nhiều hoặc có dấu hiệu thiếu máu sau sinh.

5. Có nên bổ sung axit folic cả thai kỳ không, hay chỉ 3 tháng đầu là đủ?
 → Nên tiếp tục bổ sung suốt thai kỳ. Tuy giai đoạn 3 tháng đầu là “thời điểm vàng”, nhưng cơ thể vẫn cần axit folic trong suốt quá trình phân chia tế bào và hình thành mô thai nhi.

6. Uống vitamin tổng hợp vào lúc nào là tốt nhất?
 → Tốt nhất nên uống sau bữa ăn sáng hoặc trưa, khi dạ dày có thức ăn để giảm kích ứng và hỗ trợ hấp thu tốt hơn.

7. Mẹ bị nghén, không ăn uống được thì có hấp thu được vitamin không?
 → Có. Nếu mẹ chọn viên bổ sung dạng mềm, kẹo dẻo hoặc nhỏ giọt, cơ thể vẫn có thể hấp thu vi chất qua đường tiêu hóa dù ăn ít. Tuy nhiên, nếu nghén nặng kéo dài, mẹ nên trao đổi thêm với bác sĩ để có hướng điều chỉnh phù hợp.

8. Mẹ bầu bị táo bón có nên ngưng uống sắt?
 → Không. Mẹ nên chuyển sang loại sắt hữu cơ hoặc sắt liposome – dễ hấp thu hơn và ít gây táo bón. Đồng thời, mẹ cần tăng cường chất xơ, uống nhiều nước và vận động nhẹ nhàng.

Nếu mẹ còn những băn khoăn khác về việc bổ sung dinh dưỡng thai kỳ, đừng ngần ngại hỏi ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để được hướng dẫn chi tiết và đúng nhất theo từng giai đoạn mang thai